Najaarsreis 2023
In oktober 2023 reisden vijf Barárok vrijwilligers naar Hodod.
Een verslag de bevindingen in de gemeente Hodod.
Renovatie hoofdweg door Hodod
De 34 km lange weg van Supuru de Jos via Hodod naar Cehu
Silvanei is gerenoveerd. Het werk, dat wordt uitgevoerd door een Oostenrijkse aannemer, is zo goed als klaar. Tijdens ons verblijf was men bezig met het aanbrengen van de belijning en het opvullen van de bermranden met steenslag.
In Hodod zijn bij deschool en bij de supermarkt zebrapaden en extra verlichting aangelegd.
In het traject door Hodod is ter hoogte van het gemeentehuis een brug aangebracht om verzakking van de weg door grondwaterstroming te voorkomen. Op andere plaatsen zijn hiervoor schermen in de bodem aangebracht om het grondwater te kanaliseren.
De snelheden van het verkeer zijn door de nieuwe weg toegenomen.
Riolering
In de Hodod, Lelei en Nadish ligt inmiddels riolering, met in Hodod een zuiveringsinstallatie. Regenwater wordt apart afgevoerd naar lagere terreindelen en beekjes. In Giurtelecu is nog geen riolering.
Afval
Het door de EU opgelegde recyclingspercentage van 30 haalt de gemeente Hodod nog niet. Veel snoeiafval wordt verbrand. Een hakselaar zou recyclen hiervan mogelijk maken.
Speel- en sportvoorzieningen
De speelplaats in Hodod is klaar, de trimtoestellen voor oudere jeugd en volwassenen zijn geplaatst. De aanleg, inclusief onheining, is betaald uit een EU-subsidie. Het door Stichting Barátok România beschikbaar gestelde bedrag is hierdoor nog beschikbaar voor een nieuw project.
In Giurtelecu is op particulier initiatief van een gepensioneerde
sportleraar een tennisbaan aangelegd.
Lelei en Nadish hebben wel een voetbalveldje maar verder zijn er geen
sport- en speelvoorzieningen. Met name in Nadish met veel jonge kinderen is er behoefte aan een speelplaats.
De gemeente Hodod voelt er voor om het vrijgekomen bedrag hieraan te besteden. Barátok wil dit bedrag aanvullen.
Bevolking
In Giurtelecu daalt het inwonertal geleidelijk. In Hodod en Lelei is het inwonertal stabiel. In Nadish is sprake van bevolkingsgroei.
Jongeren die een tijd in Duitsland of Italië hebben gewerkt komen
weer terug en vestigen zich in Nadish, bouwen of verbouwen een huis en stichten een gezin. Nadish is een levendig dorp.
Met uitzondering van Giurtelecu wonen in alle dorpen veel Roma. De Roma proberen een bestaan op te bouwen en zijn veelal actief op zoek naar werk. Een deel van de volwassen Roma doet seizoenswerk in het buitenland. De kinderen worden dan ondergebracht bij de grootouders. Het komt voor dat jonge Roma meisjes van 14-, 15- jaar zwanger raken.
Gaarkeuken
In Lelei functioneert de gaarkeuken van Oikodomos, een partner-
stichting van Barátok, nog. De keuken heeft een bedrijfsmatige opzet. In het verleden gingen de maaltijden naar arme ouderen en hulpbehoevenden. Nu kan ook de rest van de bevolking tegen betaling maaltijden laten bezorgen.
Ouderen
In Hodod zijn er voor de ouderen met enige regelmaat koffieochtenden. Keukenprinses Rosica zorgt dan voor koffie en taartjes. 's-Zomers organiseert Ildico, de echtgenote van burgemeester Balog, uitstapjes voor de ouderen.
Verdwijnende tradities
Een algemene ontwikkeling is dat tradities van vroeger geleidelijk aan verdwijnen. De volksdansclub voor de jeugd heeft ingeboet aan belangstelling.
Gezondheidszorg
De tandarts komt niet meer naar Hodod vanwege de problemen met het gebouw, de versleten stoel en door de geringe belangstelling van patienten. In het aangrenzede dorp Bogdand is wel een spreekuur.
De huisartsen doen mee aan een onderzoeksprogramma over hart en
vaatziekten. Bij ca. 400 mensen wordt bloedonderzoek gedaan.
Onderwijs
De school heeft voldoende, vooral jonge leerkrachten. Op de school in Giurtelecu wordt in het Roemeens onderwezen, op de overige scholen in het Hongaars.
De school in Giurtelecu telt nog maar weinig leerlingen. De kinderen van groep 5 – 8 gaan naar scholen in Cehu Silvanei, een stadje ten oosten van de gemeente Hodod. In Hodod en Lelei is het aantal leerlingen stabiel. In Nadish is leerlingaantal groeiende.
Sinds het begin van schooljaar '23/'24 werkt er drie dagen per week een psycholoog op de scholen. Hij geeft les en voorlichting opdat de kinderen vertrouwen krijgen. Ook organiseert hij bijeenkomsten en individuele gesprekken met ouders. Contact van de psycholoog met collega’s is belangrijk om een beeld te krijgen van specifieke problemen met of tussen leerlingen. Pesten is een belangrijk onderwerp.
Directeur Janos meldt dat er twee grote EU-projecten zijn goedgekeurd.
De projecten omvatten het volgende:
Aanschaf onderwijsmiddelen en meubilair;
De aanschaf van digiborden;
Vervangen van meubilair.
Aanschaf van leermiddelen voor natuur- en scheikunde.
Voorlichting aan ouders en het betrekken van ouders bij het onderwijs;
Aandacht voor spijbelende kinderen;
Naschoolse opvang en huiswerkbegeleiding;
Lunch op school;
Meer aandacht voor sport (bijvoorbeeld fietsen aanschaffen
en kinderen leren fietsen).
Meer aandacht voor pesten en drugsgebruik. (Ook in
Roemenië blijkt drugsgebruik bij kinderen op de basisschool
voor te komen).
Schoolgebouwen
De school in Giurtelecu is oud en dient gerenoveerd te
worden. Er is door het ministerie een uitgebreid plan opgesteld met helaas te weinig budget.
Bij de kleuterschool in Nadish zijn de twee lokalen te klein voor de 43 kleuters. Er is een plan om een nieuwe kleuterschool te bouwen met drie lokalen. Hiervoor is nog geen financiering.
De burgemeester
De groep sprak met Feri Balog, burgemeester van de gemeente Hodod.
Feri is nu bijna 20 jaar burgemeester van Hodod. Hij bouwde een groot netwerk op en heeft contacten tot in de belangrijke ministeries.
In 2024 zijn er weer burgemeestersverkiezingen, Feri Balog zal zich waarschijnlijk verkiesbaar voor een nieuwe termijn van vier jaar.
Dromen van de burgemeester
Feri droomt over een nieuw dorpshuis voor Hodod en diende hiervoor een plan in bij het ministerie. Naast een grote zaal bevat het ontwerp ruimte voor een bibliotheek en een ruimte voor naschoolse opvang van (roma-)kinderen.
Gescheiden regenwaterafvoer in alle dorpen.
Er is een plan voor een sportzaal.
Ten slotte
De reisgroep had verder een gesprek met predikant Beata van de reformatorische gemeente. Verder waren er informele contacten met oude vrienden.